KONDA Barometresi 2018 Yıllık Raporunu bu seneye özel online olarak incelemelerinize sunuyoruz. Bu kapsamda sizler için hazırladığımız 4 farklı modülden biri de 9 yılın interaktif toplumsal haritası çalışmamızdır.

Neden İnteraktif Toplumsal Harita?

Abonelerimizle paylaştığımız bu yeni interaktif modül, toplum içindeki karmaşık örüntüleri inceleme imkanı sağlıyor ve toplumun farklı kümeleri arasındaki ilişkileri bir arada ve sadeleştirilmiş bir biçimde gösteriyor. Bu toplumsal harita ile toplumu ve yılları içindeki değişimleri daha iyi tanıyabileceğinizi umuyoruz.

Dokuz yılın toplumsal haritasının kullanımı ve yıllar içinde hareket Bu gösterimde 2010 yılından beri her yılın demografik özellikler ve siyasi tercihe göre oluşturulmuş toplumsal haritaların sonraki 9 yıl içindeki değişimini takip edebilirsiniz.

Bu modülü açtığınızda her bir demografik kümeyi tarif eden noktanın zaman içinde nasıl hareket ettiğini görüyorsunuz. Yıllar içindeki bu hareketi, farenizi sağ alt köşedeki yıl göstergesinin üzerinde sağa sola hareket ettirerek kendiniz de inceleyebilirsiniz.

Toplumsal haritayı nasıl oluşturduk?

Toplumsal haritanın temeli çoklu mütekabiliyet analizi (Multiple Correspondence Analysis – MCA) adı verilen istatistiki analiz yöntemine dayanıyor. Barometre araştırmalarımızın her birinde ele aldığımız 9 demografik değişkeni bu analiz yönteminin girdisi olarak kullandık ve birbirleri arasındaki ilişkiyi gösteren ve toplumsal harita olarak isimlendirdiğimiz analiz sonucunu elde ettik.

MCA (çoklu mütekabiliyet analizi) nedir?

Nominal-kategorik veriler arasında bulunan ilişkilerin yapısını ve aralarındaki olası örüntüleri iki boyutlu bir düzlemde göstermeye yarayan bir veri analizi tekniğidir. Mütekabiliyet Analizinin (MA) ikiden fazla değişkenli, büyük veri setlerine uygulanması ihtiyacına karşılık verir.

MCA, 60'lı yıllarda matematikçi ve dilbilimci Jean-Paul Benzécri'nin çalışmaları ile şekillenmiş, 80'lerde hakkındaki araştırmaların İngilizceye çevrilmeye başlanması ve Fransız sosyolog Pierre Bourdieu'nün makalelerinde bu yönteme yer vermesi ile bu alandaki çalışma ve yayınlar hızla artmıştır.

MCA, verilerle ilgili keşif yapmaya uygun bir analiz yöntemidir. Değişkenlerin aldıkları değerlerin birbirleriyle ilişkileri sonucunda oluşan ağırlık noktalarını gösterir. MCA’da x ve y eksenleri önceden tanımlı değildir. Analiz sonrasında incelenerek ve anlamlandırılarak adlandırılabilir.

Analizin sonucunda iki boyutlu düzlemde ortaya çıkan görüntüyü bir okul kantininde öğrencilerin dağılımına benzetmek mümkündür. Bir öğrenci diğer öğrencilerin bazılarıyla aynı sınıftadır, bazılarıyla aynı spor takımındadır, bazılarıyla aynı okul servisini kullanır, bazılarıyla çok yakın arkadaş, bazılarıyla sadece tanıştır. Tüm öğrencilerin birbirleriyle bazıları güçlü, bazıları zayıf bu tür ilişkileri vardır. Sonuçta birbirleriyle birçok açıdan benzerlik gösteren veya bazı ilişkileri çok güçlü olan öğrenciler kantin ortamında sıklıkla beraber “takılır”, hatta klikler oluştururlar. Analiz yöntemi olarak MCA, bu beraberlikleri, farklı ilişkilerin gücünü ortaya koymaya, kantin ortamının bir anlamda haritasını çıkarmaya yarar.

MCA yöntemini Barometre verilerine nasıl uyguladık?

Son 4 yıldır Barometre raporlarındaki analizlerimizde, analiz yöntemlerinden biri olarak çoklu mütekabiliyet analizini kullanıyoruz. Her ay görüştüğümüz kişilerin demografik özelliklerini ve siyasi tercihlerini bu analize sokarak bu özelliklerin hangilerinin birbirlerini çektiğini, hangilerini ise birbirlerini ittiğini, bir anlamda benzerlikleri ve farklılıkları tespit edebiliyor ve sonuçta toplumsal haritası adını verdiğimiz haritayı çıkarıyoruz. Ardından her bir araştırmada toplumdaki fikir ayrılıklarının, farklı hayat tarzlarının tutum ve davranışlarının bu doku üzerinde nerede yer aldığını anlamaya çalışıyor ve toplumun bir bütün olarak hareketini daha belirgin biçimde ortaya koymaya çalışıyoruz.

Aşağıda soldaki görsel analizde kullanılan tüm denekleri birer nokta olarak gösteriyor ve parti tercihlerine göre renklendiriyor. Sağdaki görsel ise sadeleştirilmiş halini, yani aynı özelliklere sahip olanların konumlarını tek bir odak noktası olarak gösteriyor. Örneğin yeşil olarak gösterilen tüm CHP’li deneklerin odak noktası sağdaki görselin sol üst kısmında yer alıyor.


Barometre verilerini kullanarak oluşturduğumuz toplumsal harita için dokuz temel değişken kullandık:

• 1. cinsiyet,
• 2. yaş,
• 3. eğitim,
• 4. siyasi tercih,
• 5. örtünme durumu,
• 6. etnik köken,
• 7. mezhep,
• 8. dindarlık,
• 9. hane geliri

Bu dokuz değişken, Türkiye’yi temsil etmek üzere yapılan her KONDA Barometresi araştırmasında kullanılıyor, her anket formunda yer alıyor. Bu değişkenleri Türkiye’de yaşayan 18 yaş üstü nüfusu temel olarak tarif eden özellikler olarak düşündüğümüzde, MCA analizinin sonucunu toplumun haritası olarak görmeye başlayabiliriz.

Örneğin, kendini modern olarak tarif eden birinin CHP seçmeni olma ihtimalinin Ak Parti seçmeni olma ihtimalinden çok daha yüksek olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla haritada Modernlerin koordinatıyla Ak Parti seçmenlerinin ortak koordinatı birbirine uzak. Aynı şekilde, üniversite mezunlarının kendine modern deme olasılığı veya CHPli olma olasılığı da nispeten daha yüksektir. Dolayısıyla, üniversite mezunları modernlere yakın, Ak Parti seçmeniyle uzak noktalara düşüyor. Ancak, bu ilişkilerden tüm üniversite mezunlarının modern olduğu veya Ak Parti’ye oy vermeyeceği sonucunu çıkarmak mümkün değil. Önemli olan toplumun genelindeki ilişkiler ağını ortaya dökmektir.

Diğer bir örnekte ise, Kürtlerin yarıdan fazlası HDP seçmeni, diğer önemli bir kısmı da Ak Parti seçmeni. Ayrıca, HDP seçmeninin de birçok açıdan toplumun ortalama özelliklerinden farklı olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla, HDP seçmeninin haritadaki koordinatının toplumun öbekleştiği alana uzak olmasını anlamlandırabiliyoruz. Bu bilgilerle baktığımızda Kürtlerin toplumsal haritadaki konumlanmasının Ak Parti seçmeni ile HDP seçmeni arasında bir yerde olması da beklenir bir durum.

---

E-posta: [email protected]

Tel: 90 (212) 2751766



×